W ostatnich latach tzw. ataki hybrydowe stały się jednym z głównych wyzwań dla państw NATO. Działania te obejmują szerokie spektrum technik, od cyberataków, przez operacje dezinformacyjne, po fizyczne akty sabotażu.
W ostatnich latach tak zwane ataki hybrydowe stały się jednym z głównych wyzwań dla państw NATO. Działania te obejmują szerokie spektrum technik, od cyberataków, przez operacje dezinformacyjne, po fizyczne akty sabotażu. Szczególnie niepokojąca jest rosnąca liczba incydentów związanych z dronami, eksplodującymi przesyłkami oraz działaniami wymierzonymi w infrastrukturę krytyczną.
Hybrydowa wojna w szarej strefie
Ataki hybrydowe określane są mianem działań w „szarej strefie”, gdzie granica między wojskowymi a cywilnymi celami, a także między pokojem a wojną, staje się rozmyta. Celem jest destabilizacja przeciwnika przy jednoczesnym unikaniu jawnej eskalacji konfliktu. Głównymi graczami stosującymi te metody są Rosja, Chiny, Iran oraz Korea Północna. Jak podkreślają eksperci, Rosja od lat rozwija wyspecjalizowaną infrastrukturę dla takich operacji, szczególnie od momentu jej inwazji na Ukrainę w 2022 roku.
Drony na pierwszej linii
Jednym z najbardziej spektakularnych elementów hybrydowej strategii są drony. W ostatnich latach obserwowano ich obecność nad platformami wiertniczymi i farmami wiatrowymi u wybrzeży Norwegii, a także nad amerykańskimi bazami wojskowymi w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Jak zaznacza cytowany przez dziennik „New York Times” Stale Ulriksen z Królewskiej Norweskiej Akademii Marynarki Wojennej, „drony te służyły zarówno do zwiadu, jak i pozycjonowania na wypadek konfliktu zbrojnego”.
Incydenty z listopada i grudnia 2024 roku, gdy drony pojawiały się nad bazą w Ramstein i zakładami Rheinmetall, wzbudziły poważne obawy. Analiza wskazuje na możliwe zaangażowanie Rosji, choć Kreml kategorycznie zaprzecza, oskarżając Zachód o prowadzenie „wojny hybrydowej” przeciwko Rosji.
Eksplodujące przesyłki
Latem 2024 roku seria eksplozji przesyłek pocztowych w Europie stała się kolejnym przykładem wyrafinowania hybrydowych metod. W Wielkiej Brytanii, Niemczech i Polsce paczki zawierające elektryczne urządzenia masujące zostały wypełnione łatwopalnymi substancjami na bazie magnezu. Eksplozje w magazynach DHL zostały uznane za test rosyjskich sił wywiadowczych w celu przemycenia ładunków wybuchowych na pokłady samolotów cargo lecących do Stanów Zjednoczonych i Kanady.
Minister spraw zagranicznych Litwy Kestutis Budrys, skomentował: „To nie jest przypadek, lecz część operacji wojskowej. Musimy neutralizować zagrożenie u źródła, a źródłem jest rosyjski wywiad wojskowy”.
Sabotaż infrastruktury krytycznej
Innym elementem hybrydowej strategii są działania sabotażowe wymierzone w infrastrukturę krytyczną. W ostatnich miesiącach media informowały o przypadkach przecięcia podwodnych kabli światłowodowych oraz uszkodzeniach rurociągów energetycznych. Takie incydenty mogą mieć poważne konsekwencje gospodarcze i strategiczne, zwłaszcza dla państw nadbałtyckich i Skandynawii.
Co robią NATO i UE?
Reakcja na te zagrożenia wymaga kompleksowego podejścia. NATO pracuje nad nową strategią dotyczącą zagrożeń hybrydowych, która zastąpi dokument z 2015 roku. Jednym z elementów jest budowa systemów monitorowania ryzyka i opracowanie scenariuszy odpowiedzi na incydenty.
Równocześnie, Unia Europejska w grudniu 2024 roku po raz pierwszy nałożyła sankcje na osoby odpowiedzialne za wspieranie hybrydowych działań prorosyjskich. Głównym wyzwaniem pozostaje jednak przypisanie odpowiedzialności za ataki hybrydowe, co utrudnia zastosowanie bardziej zdecydowanych środków. Brak jednomyślności wśród państw NATO może dodatkowo osłabiać zdolność do skutecznej reakcji.
Jak zauważył brytyjski były strateg wywiadu ds. bezpieczeństwa Charlie Edwards: „Jeśli NATO i europejskie państwa nie zgodzą się co do bardziej stanowczej odpowiedzi na hybrydowe wojny Kremla, Europa pozostanie narażona. Brak działania oznacza utrzymanie strategicznej przewagi Kremla”.
Wobec rosnącej liczby zagrożeń kluczowe jest inwestowanie w technologie, wzmacnianie współpracy międzynarodowej oraz podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie wiedzy o metodach i celach hybrydowych ataków.
