Od chwili pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r., Kreml jeszcze chętniej korzysta z platform społecznościowych do dystrybucji dezinformacji. Z perspektywy Ukrainy, jedną z bardziej problematycznych pod tym kątem platform jest chiński TikTok.
Media społecznościowe i inne platformy internetowe to dla Rosji narzędzie prowadzenia wojny. Od czasu pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r., Kreml wzmocnił tego rodzaju działania – wykorzystując znane na Zachodzie sieci społecznościowe, w tym m.in. chińskiego TikToka, a także platformę Telegram, popularną na Ukrainie szczególnie ze względu na możliwość korzystania z grup.
Problem z Telegramem i TikTokiem
Komunikator Telegram znany jest od dawna jako platforma, która ma spory problem z dezinformacją ze względu na praktyczny brak moderacji kanałów w jego sieci. Dezinformacja jednak hula także na TikToku – choć platforma deklaruje, że systematycznie podejmuje działania na rzecz jej eliminacji.
Serwis Record pisze, że według Ukraińców, problem z TikTokiem jest znacznie poważniejszy niż z Telegramem i dla broniącej się przed inwazją Kremla Ukrainy, platforma ta stanowi większe zagrożenie, gdy mowa o infosferze, niż popularny na Wschodzie komunikator.
Dlaczego TikTok jest kłopotliwy?
Głównym powodem jest sposób, w jaki na TikToku rozprzestrzeniają się informacje.
W przypadku Telegrama, mamy do czynienia z grupami i kanałami, które – jak deklaruje Ukraina – mogą być monitorowane przez odpowiednie służby.
W przypadku TikToka zaś mamy do czynienia z globalną siecią, w której treści rozprzestrzeniają się przy działaniu algorytmów rekomendacji – w tej sytuacji monitorowanie problematycznych informacji przez służby de facto nie jest możliwe, a wiral może powstać nawet w ciągu kilku godzin.
Ukraińcy wskazują też na problem, który stanowi demografia TikToka. Z aplikacji tej korzysta bardzo wielu młodych ludzi, którzy są podatni na emocjonalny przekaz dotyczący wojny – dobrze widać to w przypadku konfliktu pomiędzy Izraelem a Hamasem.
Rosyjska propaganda wykorzystuje ten fakt, publikując na TikToku treści, które nastawione są na polaryzację, wzmaganie emocji i zmianę postrzegania agresji Kremla na Ukrainie przez zagranicznych użytkowników. Algorytmy platformy zaś – nieświadomie – mogą wzmacniać przekaz korzystny dla Moskwy – zwiększając jego zasięg i wpływ na użytkowników.
Współpraca z TikTokiem
Ukraina stara się współpracować z TikTokiem w zakresie walki z dezinformacją – o początku tej współpracy pisaliśmy już na łamach TECHSPRESSO.CAFE w tym tekście. Platforma ta, choć stanowi spore zagrożenie ze względu na dezinformację i jej wizualny, emocjonalny charakter, jednocześnie ma dla Kijowa duże znaczenie jako narzędzie służące często do dokumentowania strat wojennych, a także zbrodni dokonywanych przez Rosjan – tak było m.in. w przypadku Buczy czy Mariupola.
Chińska platforma, zwłaszcza krótko po kinetycznej inwazji na Ukrainę, odegrała bardzo dużą rolę w informowaniu o rzeczywistym wymiarze bezprawnej agresji Kremla i przyczyniła się do uświadomienia światu skali tego konfliktu.
Właśnie dlatego ukraińskie władze nie zdecydowały się ostatecznie na wprowadzenie zakazu platformy w kraju, który był rozważany, aby ograniczyć możliwość rozprzestrzeniania się rosyjskich narracji na temat wojny.
Rola TikToka w wojnie informacyjnej
Rosja od lat wykorzystuje dezinformację jako narzędzie wpływu politycznego i społecznego. TikTok, dzięki swojej popularności i dynamice rozprzestrzeniania treści, stał się ważnym narzędziem tej strategii. Kreml wykorzystuje platformę do rozpowszechniania treści, które przedstawiają rosyjskie działania w pozytywnym świetle i starają się zdyskredytować władze ukraińskie oraz ich sojuszników.
Jak już powiedzieliśmy, propaganda rosyjska często opiera się na emocjonalnych przekazach i obrazach, które łatwo trafiają do odbiorców. W ten sposób narracje prokremlowskie mogą wpłynąć na opinię publiczną nie tylko w Rosji, ale także w krajach zachodnich.
Ukraina stara się przeciwdziałać tym działaniom poprzez kampanie informacyjne i współpracę z międzynarodowymi organizacjami. Jednak problemem pozostaje trudność w walce z algorytmami TikToka, które mogą promować treści zgodnie z preferencjami użytkowników, nie zważając na ich prawdziwość.
