“Jeszcze nigdy nie byliśmy tak blisko zakończenia obowiązku pobierania odcisków palców, jak dzisiaj” – napisali przedstawiciele organizacji Digitalcourage zajmującej się ochroną praw obywatelskich i demokracji w świecie cyfrowym.
Digitalcourage to niemiecka organizacja zajmująca się prawami obywatelskimi, ochroną danych i demokracji w cyfrowym świecie. Członkowie organizacji pod hasłem “nie chcemy być traktowani jak podejrzani” zdecydowali się wnieść pozew do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z nadzieją, że ten oddali unijny wymóg pobierania odcisków palców i przechowywania ich w czipach dowodów tożsamości 380 mln Europejczyków.
“Jesteśmy przekonani, że obowiązek przechowywania odcisków palców w dowodach osobistych jest niezgodny z europejskimi prawami podstawowymi.” – argumentują. Przypominają też wyrok niemieckiego Sądu Administracyjnego w Hamburgu. Osoba prywatna, powołując się na Digitalcourage i postępowanie toczące się przed Trybunałem Sprawiedliwości UE, wniosła pozew do sądu, a ten tymczasowo nakazał wydanie dokumentu tożsamości niezawierającego odcisków palców, poddając jednocześnie w wątpliwość legalność unijnego rozporządzenia.
Jak przebiegło przesłuchanie?
Przesłuchanie przed ETS odbyło się – jak zwracają uwagę przedstawiciele organizacji – w dość imponujących warunkach, na dużej sali i przy udziale 15 sędzin i sędziów (w większości – ok. 80% – rozpraw skład sędziowski jest 3-osobowy).
Na początku przesłuchania przedstawiciele Rady UE, Parlamentu Europejskiego oraz rządów Hiszpanii i Belgii przez trzy godziny starali się bronić wymogu pobierania danych biometrycznych. Używali przy tym zaskakujących argumentów.
Na przykład przedstawiciel Hiszpanii stwierdził, że pobieranie odcisków palców jest “mniej inwazyjne” niż pobieranie próbek włosów czy tkanek, a przez to, że odciski placów nie są “w sposób widoczny przechowywane na czipie” zapewnia się obywatelom większe bezpieczeństwo niż w czasach, w których stosowano ręczne nanoszenie odcisków na dokument za pomocą tuszu. Zapomniał dodać – jak zauważyli członkowie Digitalcourage – że wymóg ten wprowadziła dyktatura Franco, odpowiedzialnego za liczne zbrodnie.
Komisja Europejska, broniąc rozporządzenia, powoływała się na przechowywanie danych biometrycznych “na bardzo bezpiecznych nośnikach, których nie da się złamać” – mimo, iż historia nieraz pokazała, jak zgubne jest to założenie.
Postawa sędziów natomiast była zupełnie inna, niż przedstawicieli państw i unijnych instytucji. Zadawali im pytania i zgłaszali liczne zastrzeżenia. Dyskutowali m. in. o luce prawnej: rozporządzenie UE dot. pobierania odcisków palców do dowodów osobistych nie wyklucza wykorzystania ich do innych celów – wręcz przeciwnie, poszczególne państwa mogą to zrobić, jeśli lokalne lub unijne przepisy na to zezwalają. A to już pole dla bardzo wielu nadużyć.
Szczególnie zdenerwowało to jednego z sędziów, który kilkukrotnie pytał, jak to możliwe – ale nikt nie potrafił udzielić mu satysfakcjonującej odpowiedzi. Sędziowie zwrócili też uwagę na wymóg przechowywania danych biometrycznych przez 90 dni przez organy wydające dokumenty, mimo, że urzędy mogą zostać zhackowane, a dane – wykradzione. Sędzia zapytał, czy ustawodawca rozważył to ryzyko – na sali zapadła cisza.
Co dalej?
“Jesteśmy podekscytowani – dzisiejsza rozprawa napawała nas optymizmem!” – powiedział prawnik Wilhelm Achelpöhler, reprezentujący dziś w ETS pozew Digitalcourage. “Podczas gdy Rada UE, Komisja, Parlament oraz przedstawiciele krajów członkowskich – Hiszpanii i Belgii – zgodnie sprzeciwiali się naszemu stanowisku, sędziowie ETS byli bardzo otwarci na nasze argumenty” – podsumował Detlev Sieber, dyrektor organizacyjny Digitalcourage.
Kolejny etap to publikacja opinii Rzecznika Generalnego w dniu 29 czerwca 2023 r. Data wyroku nie została jeszcze wyznaczona.
Tekst pierwotnie ukazał się tu: https://szmer.info/post/294238
Autorką tekstu jest Joanna Cisowska
